Kennis & Onderzoek

Wie we zijn en wat we doen

De onderzoeksgroep Burgerschapsonderwijs aan de Universiteit van Amsterdam doet onderzoek naar bevordering van burgerschap door scholen en de resultaten daarvan. We kunnen ons onderzoek in drie vragen samenvatten:

• Wat leren leerlingen, en kun je dat ook meten? Wat zijn de voor- en nadelen van verschillende manieren van meten? En tot welke resultaten leidt dat?
• Hoe kan burgerschap door scholen effectief worden bevorderd? Wat werkt? En wat niet?
• Hoe kan burgerschapsonderwijs worden ontwikkeld en hoe kan de kwaliteit daarvan worden geëvalueerd en bewaakt? En wat is daarvoor nodig in praktijk en beleid?

Daarbij krijgen allerlei onderwerpen aandacht, zoals de rol van het schoolklimaat; de samenstelling van de klas; de kenmerken van leerlingen en de gezinnen waarin leerlingen opgroeien (zoals opleidingsniveau, sociaaleconomische positie of migratieachtergrond); manieren op burgerschapscompetenties te meten; het verband tussen burgerschapskennis en -houdingen; de factoren die scholen helpen bij hun schoolontwikkeling; de rol van godsdienst; of het schetsen van de stand van zaken in, bijvoorbeeld, het speciaal onderwijs of voortgezet onderwijs in Nederland.

We voeren daarvoor verschillende typen onderzoeken uit, zoals praktijkgerichte projecten waarin we nauw samenwerken met scholen, kwalitatieve studies of grootschalige kwantitatieve onderzoeken in bijvoorbeeld het basis- of voortgezet onderwijs, of mbo, waarbij veel scholen betrokken zijn. Ook participeren we in internationaal vergelijkende onderzoeken, waarvan het doel is om de situatie in Nederland te vergelijken met wat in andere landen gebeurt.

Waarom we ons onderzoek doen

We doen ons onderzoek om bij te dragen aan de nationale en internationale kennis over burgerschapsonderwijs. En we streven ernaar dat ons onderzoek direct ten goede komt aan scholen, onderwijsontwikkelaars en beleidsmakers.

Met wie we samenwerken

Ons onderzoek wordt uitgevoerd binnen afdeling Onderwijswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam. We werken nauw samen met collega’s van het Kohnstamm Instituut en de Hogeschool van Amsterdam. Op deze pagina vind je een overzicht. Ook werken we samen met andere partners in Nederland en daarbuiten; in wetenschap en onderzoek, met scholen en met allerlei partijen uit onderwijspraktijk en het onderwijsbeleid.

De spelregels waaraan we ons houden

Ons onderzoek is onafhankelijk en we werken volgens alle geldende wetenschappelijke standaarden. We hebben als onderzoekers geen mening over wat goed burgerschapsonderwijs is, maar baseren onze uitspraken op kwantitatief en kwalitatief onderzoek. We streven er altijd naar om onze wetenschappelijke uitspraken uitsluitend te baseren op verifieerbare empirische kennis. Dat is altijd van belang, maar zeker als het gaat om thema’s waar mens- en maatschappijopvattingen een belangrijke rol spelen.

Ons onderzoek wordt gefinancierd door de Universiteit van Amsterdam, door NWO en internationale wetenschappelijke organisaties, en door opdrachtgevers zoals het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de Inspectie van het Onderwijs. We publiceren onze resultaten regelmatig in openbare rapportages, volgens de normen die daarvoor gelden. We richten ons vooral op publicaties in (internationale) wetenschappelijke tijdschriften, conferentiepresentaties, rapporten en boeken. Daarnaast brengen we op de praktijk gerichte publicaties uit.

Dat we onafhankelijk zijn, betekent bijvoorbeeld dat we onze conclusies uitsluitend baseren op de uitkomsten van onderzoek (dus bijvoorbeeld niet op meningen van wie dan ook, en we houden geen rekening met standpunten van opdrachtgevers), dat we open zijn over al onze bevindingen (ongeacht wat die zijn) en dat we open zijn over de financiering van ons onderzoek. Al onze resultaten worden in openbare rapporten gepubliceerd, waarvan we uitsluitend zelf de teksten vaststellen. Studies waarbij daaraan niet kan worden voldaan, voeren we niet uit. De Academische Werkplaats is ook verbonden aan de Leerstoel Toezicht en socialisatie, scholen en onderwijsbestel, die ook gevestigd is aan de afdeling Pedagogische en Onderwijswetenschappen  van de UvA. Deze bijzondere leerstoel is gevestigd en wordt in stand gehouden door de Universiteit van Amsterdam en de Inspectie van het Onderwijs. Het salaris van de leerstoelhouder (0.2 aanstelling) wordt betaald door de onderwijsinspectie. De inspectie heeft geen zeggenschap over het werk, conclusies of uitingen van de leerstoelhouder (de leerstoel functioneert onder een onafhankelijk curatorium, ingestelde door de Universiteit van Amsterdam). Het salaris van alle andere onderzoekers wordt betaal door de UvA of onderzoeksfinanciers zoals NWO